Sinds oktober geldt er bij alle Nederlandse tankstations een opvallende nieuwe regel: iedereen die sigaretten wil kopen, moet zijn identiteitsbewijs tonen. Leeftijd speelt daarbij geen enkele rol. Ook wie zichtbaar ouder is dan achttien jaar, ontkomt niet aan de controle. De maatregel moet agressie aan de kassa tegengaan, maar leidt intussen tot verhitte discussies onder rokers.
Agressie bij tabaksverkoop stijgt
Medewerkers van tankstations krijgen steeds vaker te maken met scheldpartijen of dreigende situaties wanneer ze klanten vragen om hun ID. Volgens brancheorganisatie Bovag is dat precies waarom de nieuwe regel nodig is. “Het inschatten van iemands leeftijd is lastig,” aldus een woordvoerder. “Door standaard iedereen om legitimatie te vragen, voorkomen we ruzies.”
Toch valt niet iedereen over de maatregel te spreken. Op sociale media stromen klachten binnen van mensen die voortaan elders gaan tanken. Tegelijkertijd reageren sommigen luchtig: “Ik vond het een compliment dat ze nog dachten dat ik jonger was dan achttien,” schrijft een gebruiker op X.
Caroline van der Plas haalt uit naar nieuwe regel
BBB-leider Caroline van der Plas liet op X weten dat zij geen sigaretten kreeg bij een tankstation omdat ze haar identiteitsbewijs niet bij zich had. “Ben 58. Had ID ff niet bij me. Kreeg geen sigaretten mee. Bizarre actie van tankstations die dit zelf hebben besloten,” schreef ze. Haar bericht kreeg duizenden reacties, variërend van bijval tot kritiek.
Volgens tankstations is de maatregel echter een bewuste keuze. “We willen duidelijkheid,” zegt een medewerker van een landelijke keten. “Geen ID betekent geen tabak. Dat scheelt eindeloze discussies.”
Klanten waren al gewaarschuwd
Wie goed oplette, had de nieuwe regel kunnen zien aankomen. Al sinds half augustus deelden tankstations kaartjes uit met de tekst ‘Geen ID = geen verkoop’. De boodschap was bedoeld als waarschuwing, maar veel klanten lijken dat te hebben gemist.
De regel geldt voor iedereen, ook voor ouderen. Bovag noemt dat “een kwestie van gelijkheid”. “Als we bij de een wel vragen en bij de ander niet, creëert dat juist irritatie. Nu is het voor iedereen helder.”
Strenge controle om hoge boetes te voorkomen
Achter de maatregel schuilt ook een financiële reden. Wie betrapt wordt op de verkoop van tabak aan minderjarigen, riskeert boetes die kunnen oplopen tot wel 9000 euro. “Dat bedrag kan een ondernemer de kop kosten,” zegt Bovag. “Daarom voeren veel tankstations nu een zero tolerance-beleid.”
De branche benadrukt dat het beleid niet is bedoeld als pesterij, maar als bescherming van het personeel. “Agressie bij de kassa is een groeiend probleem. Dit maakt het werk veiliger en rustiger.”
Verdeelde reacties van klanten
Volgens Bovag verloopt het merendeel van de aankopen inmiddels zonder problemen. “De meeste klanten begrijpen het wel,” stelt een woordvoerder. Toch blijft het onderwerp voer voor debat op sociale media. Onder de hashtag #GeenIDGeenSigaret delen rokers hun frustraties, terwijl anderen de maatregel juist verdedigen. “Iedereen gelijk behandelen voorkomt gezeur,” klinkt het in een populaire reactie.
Strengere regels als deel van rookvrije koers
De ID-verplichting past in een bredere trend richting een rookvrije samenleving. De afgelopen jaren verdwenen sigaretten uit het zicht in winkels, stegen de accijnzen en werd online verkoop verboden. Ook mogen sinds 2024 steeds minder verkooppunten tabak aanbieden. Tegen 2030 moet het aantal verkooplocaties drastisch zijn afgenomen.
Toch werpen de prijsverhogingen hun vruchten niet altijd af. In grensregio’s halen veel rokers hun sigaretten gewoon in België of Duitsland, waar een pakje soms vier euro goedkoper is.
Symbolische maatregel of nuttige bescherming?
Tegenstanders noemen het beleid vooral symbolisch. “Het lost weinig op en treft vooral volwassenen die hun portemonnee zijn vergeten,” stelt een consumentenorganisatie. Zij vinden dat de focus zou moeten liggen op verkooppunten die écht de regels overtreden.
Voorstanders benadrukken juist dat iedere drempel helpt. “Als jongeren weten dat er altijd een ID-controle is, zullen ze minder snel proberen tabak te kopen. Dat is pure preventie,” klinkt het bij gezondheidsorganisaties.
Vrijheid versus verantwoordelijkheid
De discussie raakt een gevoelige snaar: waar ligt de grens tussen vrijheid en verantwoordelijkheid? Voor sommigen voelt het vragen van een ID bij iedere aankoop als overcontrole. Anderen vinden het een logische stap in een samenleving die streeft naar meer veiligheid en gezondheid.
Een klant verwoordde het treffend online: “Ik moet mijn auto tonen bij controle, mijn pinpas bij betalen en nu mijn ID voor sigaretten. Alles lijkt geregistreerd te worden. Waar stopt het?”
Een maatregel die de gemoederen bezighoudt
De ID-plicht bij tabaksverkoop zorgt voor verdeeldheid, maar heeft één duidelijk doel: veiligheid aan de balie. Tankstations willen hun personeel beschermen en hoge boetes vermijden. Of de regel daadwerkelijk leidt tot minder agressie, zal de komende tijd moeten blijken.
Wat denk jij? Is dit een verstandige stap of een overdreven maatregel? Deel je mening op onze Facebookpagina en praat mee over dit onderwerp dat zoveel Nederlanders bezighoudt.
Kon mijn ogen net niet geloven. In het benzinestation moest een opa van 80 jaar om een pak sigaretten te kopen via zijn identiteitsbewijs bewijzen dat hij boven de 18 jaar was.
Blijkt echt een nieuw voorschrift te zijn van de Bovag.
Ze zijn echt gek geworden. #slapstick? pic.twitter.com/9nsIklUn4I— Maurice de Hond (@mauricedehond) October 5, 2025