De verkiezingsuitslag heeft een opmerkelijke wending opgeleverd: Geert Wilders is met afstand de populairste politicus van Nederland, maar D66 werd als partij de grootste. Die combinatie zegt veel over hoe kiezers tegenwoordig stemmen – niet alleen op een partij, maar op een gezicht dat vertrouwen of herkenning oproept.
Geert Wilders opnieuw de grootste stemmentrekker
Ruim 1,66 miljoen Nederlanders zetten hun kruisje bij de naam van Geert Wilders. Dat is goed voor bijna 95 procent van alle stemmen die op de PVV werden uitgebracht. Het bevestigt zijn unieke positie binnen de partij, die formeel slechts één lid kent: hijzelf. Zijn dominante persoonlijke score is daarmee geen verrassing, maar toont wel de enorme binding met zijn achterban.
Rob Jetten van D66 volgt op de tweede plaats met iets meer dan 1,2 miljoen stemmen. Dat betekent dat bijna zeven op de tien D66-stemmers zijn naam aankruisten. Daarmee laat Jetten zien dat hij zich heeft ontwikkeld tot een herkenbare en betrouwbare partijleider, die kiezers weet te mobiliseren ver voorbij zijn eerdere score. Ook CDA-leider Henri Bontenbal noteert een indrukwekkend aantal: ruim 1 miljoen persoonlijke stemmen.
Individuele aanhang los van partijuitslag
De cijfers maken duidelijk dat persoonlijke populariteit niet automatisch gelijkstaat aan partijgrootte. D66 werd de grootste partij, maar Wilders kreeg veruit de meeste voorkeurstemmen. Dat onderstreept het bijzondere karakter van het Nederlandse kiesstelsel, waarbij kiezers niet alleen hun stem aan een partij geven, maar binnen die partij ook iemand kunnen aanwijzen die volgens hen het verschil maakt.
De huidige tellingen zijn gebaseerd op negentien van de twintig kieskringen, plus de stemmen uit het buitenland. Alleen de kieskring Bonaire ontbreekt nog. Daar zijn zo’n 18.000 kiesgerechtigden, van wie er ruim 3.800 daadwerkelijk stemden. De verwachting is dat hun stemmen de verhoudingen niet wezenlijk zullen veranderen, maar in individuele ranglijsten kan nog een kleine verschuiving optreden.
Veranderingen ten opzichte van 2023
Wie de uitslagen vergelijkt met de verkiezingen van 2023, ziet duidelijke verschuivingen. Wilders leverde zo’n 25 procent in ten opzichte van zijn piek van 2,2 miljoen stemmen destijds. Jetten daarentegen verdubbelde zijn aanhang ruimschoots: van 437.000 naar ruim 1,2 miljoen. Dat verschil illustreert hoe snel het politieke landschap kan kantelen wanneer persoonlijk leiderschap en partijstrategie samenvallen.
De stijging van Jetten kan worden verklaard door de zichtbaarheid die D66 de afgelopen periode heeft opgebouwd, vooral in de thema’s klimaat, onderwijs en gelijkheid. Wilders blijft ondertussen een vaste factor – zijn achterban is kleiner dan in 2023, maar ongelooflijk loyaal.
Lijsttrekkers die de helft niet haalden
Niet elke partijleider wist de meerderheid van zijn eigen achterban persoonlijk te trekken. Zo kreeg Frans Timmermans van GroenLinks-PvdA 520.000 persoonlijke stemmen, tegenover ruim 832.000 op andere kandidaten. Slechts 38 procent van zijn kiezers koos dus specifiek voor hem. Kort na de tegenvallende uitslag kondigde hij zijn vertrek aan, waarmee de partij op zoek moet naar nieuw leiderschap.
Ook Dilan Yeşilgöz van de VVD bleef onder de helft van de partijstemmen. Zij kreeg ongeveer 690.000 voorkeurstemmen, terwijl andere VVD’ers samen ruim 814.000 keer werden aangekruist. Dat wijst op een bredere verdeling van populariteit binnen de partij – iets wat zowel een kracht als een uitdaging kan zijn bij de vorming van een nieuwe fractie.
Populaire kandidaten buiten de top
Binnen de VVD vallen vooral twee namen op. Rotterdammer Vincent Karremans kreeg meer dan 329.000 stemmen, en Ruben Brekelmans wist 167.000 kiezers aan zich te binden. Zulke cijfers geven niet alleen status binnen de partij, maar kunnen ook van invloed zijn op de machtsverhoudingen binnen de fractie en de toewijzing van belangrijke portefeuilles.
Bij BBB stemde 44 procent van de achterban op Caroline van der Plas, terwijl Mona Keijzer met 40 procent opvallend dicht in de buurt komt. Dat maakt duidelijk dat de partij niet alleen om één persoon draait, maar twee sterke gezichten heeft die kiezers weten te raken. Ook bij Volt is dat beeld zichtbaar: leider Laurens Dassen haalde 47 procent van de partijstemmen, een solide prestatie die tegelijk ruimte laat voor andere kandidaten om zich te profileren.
Hoe voorkeurstemmen de politiek beïnvloeden
Het open lijstenstelsel zorgt ervoor dat kiezers invloed hebben op wie er daadwerkelijk in de Kamer komt. Kandidaten die voldoende voorkeurstemmen behalen, kunnen hoger op de lijst eindigen dan hun oorspronkelijke plek. Dat maakt verkiezingen persoonlijker én spannender: het draait niet alleen om partijen, maar ook om charisma, herkenbaarheid en lokaal draagvlak.
Voor partijleiders betekenen hoge persoonlijke scores dat hun positie binnen de partij wordt versterkt. Tegelijkertijd tonen partijen met een bredere spreiding van stemmen aan dat ze beschikken over meerdere zwaargewichten, wat intern evenwicht kan brengen. Die balans is essentieel in de formatieperiode, waarin leiderschap, vertrouwen en samenwerking centraal staan.
Wat zeggen deze cijfers over de toekomst?
Dat Wilders de meeste stemmen kreeg terwijl D66 de grootste werd, schetst een politiek landschap waarin persoonlijkheid en partijstructuur niet altijd samenvallen. Voor D66 is het een kans om de nieuwe status van Jetten als stemmentrekker te benutten in coalitiegesprekken. Voor de PVV bevestigt het de onwrikbare rol van Wilders als gezicht en strategische spil van zijn beweging.
Binnen GroenLinks-PvdA en de VVD lijkt juist ruimte te ontstaan voor nieuwe gezichten. Het vertrek van Timmermans opent de deur voor vernieuwing, terwijl Yeşilgöz wordt gesteund door een team dat breed gedragen wordt door de achterban. BBB en Volt laten zien dat herkenbare leiders goed kunnen samengaan met een collectieve aanpak.
Vrijdag maakt de Kiesraad de definitieve uitslag bekend, inclusief de stemmen uit Bonaire. Hoewel de details nog kunnen verschuiven, staat één ding vast: Geert Wilders blijft de populairste politicus van Nederland, Rob Jetten zet een indrukwekkende opmars voort, en de persoonlijke stemmen van kandidaten bepalen steeds meer het politieke landschap.
De verkiezingsstrijd mag dan voorbij zijn, het debat over leiderschap en vertegenwoordiging is dat zeker niet. De komende weken zal blijken welke namen in Den Haag de toon gaan zetten. Wat vind jij van de uitslag en de opvallendste stemmentrekkers? Reageer via onze sociale media en praat mee over de toekomst van de Nederlandse politiek.
Bron: Vandaaginside.nl