De verkiezingen van 2025 hebben opnieuw blootgelegd hoe diep de verschillen tussen kiezers in Nederland lopen. Achter elke stem schuilt een motivatie, een overtuiging of een gevoel dat de richting van het land bepaalt.
Een overzicht van de argumenten van kiezers van zeven partijen – D66, PVV, VVD, GroenLinks-PvdA, CDA, JA21 en FVD – laat zien hoe uiteenlopend hun prioriteiten zijn. Toch zijn er opvallende overeenkomsten, vooral als het gaat om vertrouwen, leiderschap en de wens naar herkenbare koersvastheid.
D66: idealisme, kennis en toekomstgerichtheid
De achterban van D66 stemt vooral vanuit overtuiging. Hun motivatie ligt bij het partijprogramma, de lijsttrekker Rob Jetten en de inhoudelijke visie die de partij uitdraagt. Onderwerpen als onderwijs, klimaat en Europa staan centraal.
Dat past in het beeld van D66 als een partij die gelooft in vooruitgang door kennis, internationale samenwerking en duurzame innovatie. Veel kiezers noemen de Europese koers essentieel voor economische groei en vrede, terwijl het accent op onderwijs als investering in de toekomst wordt gezien.
De kiezers van D66 lijken zich bewust te zijn van het grotere plaatje: een samenleving die openstaat voor nieuwe ideeën, maar ook verantwoordelijkheid neemt voor toekomstige generaties. Klimaatverandering wordt daarbij niet enkel als een milieuprobleem gezien, maar als een morele opdracht. De partij weet daardoor vooral hogeropgeleide, stedelijke kiezers te binden die vooruit willen, maar dat willen doen binnen een liberaal, democratisch kader.
PVV: identiteit, immigratie en verzet tegen het establishment
De PVV-kiezer noemt migratie en asielbeleid vrijwel unaniem als belangrijkste reden voor zijn stem. De tweede drijfveer is Geert Wilders zelf, wiens leiderschap en onversneden taal zorgen voor herkenbaarheid en vertrouwen.
Daarnaast spelen thema’s als islamisering, nationale cultuur en euroscepsis een grote rol. Het is een electoraat dat zich zorgen maakt over de Nederlandse identiteit en over de invloed van Brussel op het nationale beleid.
Veel PVV-stemmers geven aan dat hun keuze voortkomt uit frustratie over gevestigde partijen die volgens hen te weinig luisteren naar ‘de gewone Nederlander’. De roep om bescherming van cultuur en grenzen overstemt andere thema’s zoals economie of onderwijs.
De toon is vaak emotioneel geladen, maar consistent: men verlangt een regering die durft op te treden tegen wat als bedreigingen van de eigen samenleving wordt ervaren.