Bruin of donkerbruin
Donkerbruine urine lijkt soms op thee en kan verschillende oorzaken hebben. Een veelvoorkomende is uitdroging, vooral na zware inspanning of braken. In dat geval wordt de kleur meestal snel weer lichter zodra het lichaam vocht krijgt. Als de bruine tint aanhoudt, is voorzichtigheid geboden.
De kleur kan dan het gevolg zijn van een ophoping van bilirubine, een stof die bij leveraandoeningen vrijkomt, of van spiereiwitten die vrijkomen bij beschadiging van spierweefsel. Wanneer bruine urine samengaat met vermoeidheid, buikpijn of een gelige huid, is het verstandig een arts te raadplegen.
Ook hier geldt dat de ochtendurine donkerder mag zijn dan die later op de dag. Wie echter merkt dat zelfs in de middag de kleur donkerbruin blijft, moet dat niet negeren.
Roodachtig of roze
Roodtinten in urine trekken begrijpelijk veel aandacht. Soms is de oorzaak onschuldig, zoals het eten van bieten of bepaalde kleurstoffen. Toch mag bloed in de urine nooit als vanzelfsprekend worden beschouwd.
De aanwezigheid van bloed — ook in kleine hoeveelheden — kan duiden op een blaasontsteking, nierstenen of, zeldzamer, een tumor in de urinewegen. Als de rode of roze kleur langer aanhoudt of als u pijn of branderigheid voelt bij het plassen, is het noodzakelijk om dit te laten onderzoeken. Alleen een laboratoriumtest kan vaststellen of het om bloed of om pigment uit voeding gaat.
Oranje, groen, blauw en troebel
Soms verschijnen er kleuren die minder vaak voorkomen. Oranje urine ontstaat bijvoorbeeld door bepaalde medicijnen of door uitdroging. Als de tint samengaat met een gele huid of lichtgekleurde ontlasting, kan er sprake zijn van een lever- of galprobleem. Groen of blauw komt zelden voor, maar kan ontstaan door kleurstoffen of infecties met specifieke bacteriën.
Troebele urine is vaak een teken dat er iets aan de hand is, zoals een blaasontsteking of de aanwezigheid van kristallen. Wanneer zulke verschijnselen blijven terugkomen of samengaan met pijn, koorts of een onaangename geur, is medisch advies noodzakelijk.
Wanneer u zich zorgen moet maken
Kleurveranderingen in urine komen vaak voor en zijn lang niet altijd reden tot ongerustheid. Toch zijn er situaties waarin het beter is om niet af te wachten. Aanhoudend donkere, rode of bruine urine vraagt altijd om nader onderzoek, zeker als er andere klachten bijkomen.
Ook een plotselinge verandering zonder duidelijke oorzaak kan iets betekenen. Wie zich zorgen maakt, kan bij de huisarts eenvoudig een urinestaal laten controleren. Vaak brengt dat snel duidelijkheid en voorkomt het onnodige onzekerheid.
Een belangrijk detail is het tijdstip waarop u de kleur beoordeelt. Ochtendurine hoort donkerder te zijn omdat het lichaam urenlang geen vocht heeft gekregen. Het is de urine overdag die meer zegt over uw hydratatie en algemene balans. Het vergelijken van beide momenten geeft een betrouwbaarder beeld dan één waarneming.
De kleur van urine is een subtiel maar waardevol signaal. Ze varieert van bijna kleurloos tot donkerbruin, afhankelijk van hoeveel u drinkt, wat u eet, en hoe uw lichaam afvalstoffen verwerkt. De ochtendkleur is vaak dieper en zegt vooral iets over de concentratie na een nacht zonder vocht, terwijl de kleur later op de dag meer inzicht biedt in de dagelijkse vochtbalans.
Wanneer de tint afwijkt van wat u gewend bent of wanneer er klachten bijkomen, is het verstandig om een arts te raadplegen. Urine is een spiegel van wat binnenin gebeurt, maar alleen een professioneel onderzoek kan bepalen wat er precies speelt.
Bronnen: health.clevelandclinic.org & medicalnewstoday.com