De politieke strijd om de portemonnee van Nederland is losgebarsten. Het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA, de linkse fusiepartij die maandag haar plannen presenteerde, zet de toon met miljardeninvesteringen in wonen, klimaat, zorg en openbaar vervoer.
Maar wie goed leest, ziet dat de rekening stevig wordt neergelegd bij huizenbezitters, bedrijven en vermogende particulieren.
De partij spreekt zelf van “het grootste investeringsprogramma in decennia”, maar critici waarschuwen dat de kosten gigantisch zijn en de staatsschuld fors kan oplopen.
De woningmarkt vormt de kern van het programma. Jaarlijks moeten er meer dan 100.000 nieuwe huizen worden gebouwd. Daarvoor komt een Rijksgrondbank die speculatie moet tegengaan en worden woningcorporaties vrijgesteld van winstbelasting.
Tegelijkertijd worden huiseigenaren geraakt: de hypotheekrenteaftrek verdwijnt stapsgewijs. Volgens GL/PvdA is dit fiscale voordeel niets meer dan een subsidie voor welgestelden die profiteren van de schaarste op de woningmarkt. Daarmee lijkt de partij de confrontatie met huiseigenaren bewust te zoeken.
Naast woningeigenaren richt de fusiepartij haar pijlen ook op bedrijven en kapitaalkrachtigen. Zo wil men speculatiewinsten op grond afromen en belastingkortingen voor aandeelhouders en de rijkste Nederlanders schrappen.
Bedrijven krijgen hogere winstbelastingen opgelegd, terwijl de luchtvaart fors moet inkrimpen en grote vervuilers extra heffingen kunnen verwachten. Tegelijkertijd wordt autorijden duurder door een landelijke kilometerheffing en geldt in woonwijken een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur.
Het klimaatbeleid krijgt eveneens een prominente plek. Een grootschalig isolatieprogramma moet woningen klaarstomen voor een aardgasvrije toekomst, terwijl miljarden worden gestoken in spooruitbreiding, nieuwe treinlijnen en een zogenoemd Klimaatticket van 59 euro per maand voor onbeperkt reizen met het openbaar vervoer.
Ook worden subsidies op fossiele brandstoffen afgeschaft. Daarmee profileert GL/PvdA zich duidelijk als de partij die duurzaamheid boven economische belangen stelt.
In de zorg belooft de partij forse verbeteringen voor burgers. Het eigen risico verdwijnt volledig en behandelingen zoals tandartszorg en fysiotherapie worden toegevoegd aan het basispakket.
De zorgpremie wordt inkomensafhankelijk, zodat lagere inkomens minder betalen. Als de inkomsten onvoldoende blijken, wil de partij zonder aarzelen extra geld uit de staatskas halen. Daarmee verschuift de nadruk van eigen bijdrage naar collectieve solidariteit.
Ook op sociaal vlak doet GL/PvdA royale toezeggingen. Het minimumloon gaat flink omhoog, terwijl de AOW en bijstand automatisch meestijgen.
De partij benadrukt dat hogere defensie-uitgaven – passend bij de nieuwe NAVO-norm van 3,5 procent van het bbp – nooit ten koste mogen gaan van zorg of sociale zekerheid. Nederland moet sterker bewapend worden, maar de sociale basis blijft volgens de partij onaantastbaar.
Op het thema migratie kiest GL/PvdA voor een duidelijke lijn. Er komt ruimte voor 40.000 tot 60.000 migranten per jaar, zoals geadviseerd door de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen.
Arbeidsmigratie die weinig toevoegt en milieubelastend is, moet daarentegen flink worden teruggeschroefd. De partij omarmt hiermee het Europese migratiepact en wil orde brengen in het huidige debat.
Een belangrijk verschil met andere partijen is dat GL/PvdA bereid is de staatsschuld te laten oplopen. Voor tijdelijke uitgaven zoals infrastructuur vindt men het geen probleem om extra te lenen.
Daarmee legt de partij een streep door de traditionele zuinigheid die jarenlang het economische beleid bepaalde. Voorstanders prijzen dit als lef en visie, tegenstanders vrezen dat toekomstige generaties de prijs betalen.
Of de plannen haalbaar zijn en of de berekeningen sluitend zijn, blijft voorlopig onduidelijk. Wat wel vaststaat, is dat de partij inzet op een fundamentele verschuiving van lasten: van huurders en werknemers naar huizenbezitters, bedrijven en de hogere inkomens.
Voor veel Nederlanders voelt dat als een radicale koerswijziging die directe gevolgen kan hebben voor hun portemonnee.
Het programma van GL/PvdA maakt dus duidelijk waar de prioriteiten liggen: duurzaamheid, betaalbare woningen en een sterke sociale basis.
Maar de vraag blijft of de samenleving bereid is om daarvoor zó diep in de buidel te tasten. Eén ding is zeker: dit verkiezingsprogramma zet de discussie over lastenverdeling op scherp. Wat vind jij van deze koers? Deel je mening en praat mee op onze Facebook-pagina.
Wil je zelf zien wat er allemaal in staat en welke gevolgen het voor jou kan hebben? Lees hier het volledige verkiezingsprogramma van GL/PvdA en vorm je eigen mening! Bekijk het programma!
Bron: Telegraaf.nl