Na het tellen van de stemmen uit het buitenland is duidelijk geworden dat D66 haar positie als grootste partij weet te behouden. De partij van Rob Jetten komt uit op 26 zetels, terwijl de SP waarschijnlijk haar restzetel behoudt. Daarmee blijft de politieke situatie nagenoeg ongewijzigd, maar de gesprekken over de vorming van een nieuw kabinet beginnen nu pas écht vorm te krijgen.
Koolmees aan zet als verkenner
Oud-minister Wouter Koolmees is aangewezen als verkenner. Hij krijgt de taak om te onderzoeken welke partijen bereid zijn samen te werken en welke combinaties kans maken op een stabiele coalitie. Zijn rol is cruciaal in deze eerste fase van de kabinetsformatie, waarin de onderlinge verhoudingen tussen partijen scherp in beeld komen.
Koolmees staat bekend als een bruggenbouwer met ervaring in complexe onderhandelingen. Tijdens zijn periode als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wist hij vaak partijen van verschillende kleuren bij elkaar te brengen. Toch wacht hem nu een zware klus: de politieke puzzel is lastiger dan ooit, met een verdeeld midden en felle tegenstellingen aan beide zijden van het spectrum.
D66 blijft aan kop, maar coalitie vormt uitdaging
Met 26 zetels behoudt D66 de leidende rol in de formatie, maar de partij heeft geen gemakkelijke uitgangspositie. Een centrumrechtse coalitie met VVD, CDA en JA21 komt uit op 75 zetels — net één te weinig voor een meerderheid in de Tweede Kamer.
Formeel is dat geen minderheid, maar ook geen stabiele meerderheid. D66-leider Rob Jetten benadrukt dat hij “geen kabinet wil dat leunt op 75 zetels”. Volgens hem is het belangrijk dat een regering “op volle kracht vooruit” kan en dat vraagt om een stevig fundament van minimaal 76 zetels.
Minderheidskabinet in beeld
Het idee van een minderheidskabinet klinkt steeds luider in Den Haag. Zo’n kabinet steunt niet op een vaste meerderheid, maar moet per onderwerp steun zoeken bij de oppositie. Het kan zorgen voor meer flexibiliteit, maar maakt het regeren ook onzeker en traag.
Eerdmans (JA21) noemt die optie “niet ideaal”. Hij ziet liever een stabiel blok van partijen dat samen duidelijke keuzes kan maken. CDA-leider Henri Bontenbal is minder stellig en laat weten dat hij “niets uitsluit”. Volgens hem is ook een centrumkabinet van D66, CDA en VVD nog altijd een mogelijkheid, mits er voldoende vertrouwen is in samenwerking.
Formatie vol dilemma’s
De formatie lijkt uit te monden in een spel van rekenen en overtuigen. Waar Jetten vasthoudt aan een meerderheidscoalitie, wijzen de cijfers erop dat het moeilijk wordt om die zonder concessies te vormen. Een samenwerking met partijen aan de linkerflank, zoals PvdA of GroenLinks, zou inhoudelijk dichter bij D66 liggen, maar ligt gevoelig bij VVD en CDA.
Aan de rechterkant lonkt JA21, maar die partij zal stevige voorwaarden stellen, vooral op thema’s als migratie en stikstof. Het maakt de onderhandelingstafel tot een politiek mijnenveld.
Politieke spanning neemt toe
De sfeer onder partijleiders is gespannen maar beheerst. Na afloop van de bijeenkomst van alle lijsttrekkers kwam één boodschap duidelijk naar voren: niemand wil de schuld krijgen van een mislukte formatie. Toch klinkt er achter de schermen gemor over het tempo en de richting van de gesprekken.
Het is nu aan Koolmees om de lijnen uit te zetten en te kijken waar ruimte ligt. De komende dagen spreekt hij afzonderlijk met alle fractieleiders. Daarna volgt een eerste rapport met zijn bevindingen, waarna de Kamer besluit over de volgende stap in de formatie.
Wat betekent dit voor Nederland?
De politieke verhoudingen na de verkiezingen maken duidelijk dat het midden weer centraal staat, maar dat samenwerking cruciaal is. Met D66 als grootste partij en VVD, CDA en JA21 als mogelijke partners, ligt er een complexe puzzel op tafel. De vraag is niet alleen wíe met wie wil regeren, maar vooral hóe ze tot een werkbare meerderheid kunnen komen.
Koolmees’ opdracht is daarmee niet alleen politiek, maar ook strategisch: vertrouwen herstellen tussen partijen en laten zien dat het parlement nog in staat is om samen te werken in een versnipperd landschap.
De komende dagen beloven spannend te worden voor Den Haag. Of het nu een meerderheidscoalitie wordt of een kabinet dat steun zoekt per thema — de richting die Koolmees aanwijst zal bepalend zijn voor de politieke koers van de komende jaren.
Wat vind jij: is een minderheidskabinet een slimme oplossing of juist een recept voor chaos? Laat je mening achter in de reacties of praat mee op Facebook.
Bron: nu.nl