Russische vrieskou in aantocht? Dit staat ons te wachten!

De herfst lijkt dit jaar een dubbele persoonlijkheid te hebben. Waar het begin november nog bijna lenteachtig aanvoelde met temperaturen tot 20 graden, tekent zich nu een compleet ander beeld af voor de tweede helft van de maand. Meteorologen zien duidelijke signalen dat ijskoude lucht vanuit Rusland richting Europa stroomt. En dat kan Nederland en België een eerste voorproefje van de winter bezorgen.

Van zwoel naar fris: een grillige novemberstart

De afgelopen dagen voelde het eerder aan als april dan als november. Zachte zuidelijke lucht zorgde voor uitzonderlijk hoge temperaturen. In delen van Limburg en Vlaanderen werd zelfs 20 graden aangetikt, iets wat normaal eerder in juni voorkomt dan in de donkere herfstmaand. Die warmte is afkomstig van maritiem tropische lucht uit Zuid-Europa, die tijdelijk over de Benelux waaide.

Toch is deze periode van zachtheid van korte duur. Aan de horizon doemt een geheel ander weertype op, één dat doet denken aan de gure oostenwinden van vroegere winters. Rond halverwege november kantelt de stroming, en dat zou het begin kunnen zijn van een kouder intermezzo.

Herinneringen aan 1980: toen vroor het begin november al streng

Weerfanaten herinneren zich november 1980 nog goed. Toen vroor het begin van de maand dat het kraakte. Op 3 november bleef het kwik overdag steken op -1 tot -2 graden, met gevoelstemperaturen van -15 door een snerpende oostenwind. In Midden-Brabant daalde het zelfs tot -8 in de nacht erna. En alsof dat nog niet genoeg was, viel er een dik pak sneeuw van 15 centimeter. Het leverde een beeld op van bevroren sloten, witte velden en rinkelende tramleidingen – een contrast met het huidige milde herfstweer.

Hoewel zulke extremen niet direct op de kaarten staan, vertonen de weerpatronen van nu verrassende overeenkomsten met die koude periode van toen.

Luchtdrukverschuiving: Rusland duwt kou Europa in

De eerste signalen van de weersverandering zijn al zichtbaar op de weerkaarten. Boven het noordoosten van Europa stijgt de luchtdruk, terwijl rond Zuid-Europa juist lagedrukgebieden ontstaan. Dit zorgt ervoor dat de wind uit het oosten gaat waaien, precies de richting waar de ijzige lucht vandaan komt.

Die koude lucht heeft haar oorsprong in Rusland, waar het kwik op 1500 meter hoogte al richting -22 graden zakt. Vanuit het noordwesten van Rusland stroomt de kou richting Scandinavië en Polen. Daarna zakt de lucht langzaam verder af richting Centraal-Europa – en mogelijk ook naar de Benelux.

Contrasten boven Europa: kou in het noorden, warmte in het zuiden

Terwijl boven Oost-Europa de vrieslucht oprukt, zien we boven Zuid-Europa juist het tegenovergestelde gebeuren. Een depressie bij Zuid-Portugal trekt hete lucht uit Algerije richting de Alpen. Zo ontstaat er een opvallende tegenstelling tussen snijdende kou in het noorden en zwoele lucht in het zuiden.

Deze botsing van luchtsoorten is vaak de aanleiding voor onstabiel weer, met neerslagzones die zich kunnen vormen tussen beide systemen. En die kunnen, afhankelijk van de temperatuur, voor sneeuw zorgen in onze regio.

Eerste kans op sneeuw in Nederland en België

Rond 12 tot 15 november verwachten meteorologen dat de wind naar het oosten draait. De aangevoerde lucht is dan gevoelig kouder, vooral in de nachten. In combinatie met een passerende storing zou dat de eerste sneeuwval van het seizoen kunnen opleveren.

Vooral in het oosten en noorden van Nederland, en in de Ardennen, zijn er aanwijzingen dat er tijdelijk een sneeuwlaagje kan blijven liggen. In het westen blijft het waarschijnlijk bij natte sneeuw of koude regen. Toch zou het opmerkelijk vroeg zijn voor het seizoen – en een scherp contrast met de bijna zomerse start van de maand.

Droog en zonnig, ondanks de kou

Een voordeel van de oostelijke stroming is dat het over het algemeen droog blijft. De lucht die uit Rusland komt is namelijk kurkdroog. Daardoor is de kans op regen beperkt en zien we geregeld de zon. Vooral op heldere dagen kan het dan prachtig winterachtig aanvoelen – fris, maar met die typische heldere novemberlucht.

Overdag blijven de temperaturen waarschijnlijk steken rond 4 tot 7 graden, met in de nachten kans op lichte tot matige vorst. In de buitengebieden kunnen thermometers zelfs richting -5 zakken.

Kortdurend winterintermezzo

Toch lijkt deze koude fase geen voorbode van een langdurige winter. De meeste modellen laten zien dat de stroming later weer kantelt richting het noorden of noordwesten. Dat betekent zachtere lucht van over zee, al kan die ook gepaard gaan met winterse buien.

De klassieke westcirculatie met regen en wind – het zogenaamde “zonale” patroon – blijft voorlopig nog uit. Daarmee lijkt november een maand te worden vol contrasten: eerst warm, daarna koud, en tenslotte misschien een mix van beide.

Europa hergroepeert: meteorologische schaakstukken op het bord

Vanaf ongeveer 10 november hergroepeert de atmosfeer zich volledig. Een hogedrukgebied bouwt zich op boven Schotland en Scandinavië, terwijl lagedruk zich nestelt boven Zuid-Europa. Die combinatie zorgt voor de oostelijke stroming die koude lucht naar onze regio voert.

Op weerkaarten is dit goed zichtbaar: een paars gekleurd koufront dat zich uitstrekt van Rusland tot aan Polen, terwijl boven Zuid-Europa rode tinten domineren van de warme lucht. Het lijkt het begin van een nieuwe fase waarin het weerbeeld flink opgeschud wordt.

Wintergevoel keert even terug

De kans is groot dat we rond half november een paar ochtenden met rijp op auto’s en witte weilanden zien. In sommige gebieden kan de temperatuur zelfs beneden nul blijven overdag. De lucht is dan kraakhelder, met ’s nachts een hemel vol sterren – het soort weer dat doet verlangen naar warme chocolademelk en dikke jassen.

Of het echt tot serieuze sneeuwval komt, blijft nog onzeker. Maar de mogelijkheid van een dun wit laagje in de vroege ochtend kan al genoeg zijn om de winterstemming te laten ontbranden.

Vooruitzicht: nog geen “herfststormmodus” in zicht

Opvallend is dat de bekende herfststormen voorlopig uitblijven. De gebruikelijke westenwinden met zware regen en windvlagen lijken nog geen kans te krijgen. De luchtdrukverdeling houdt dit patroon namelijk tegen. Daardoor blijft het rustiger, maar wel kouder.

De komende weken wordt het weerbeeld dus allesbehalve saai. Wie van helder, fris weer houdt, kan zich verheugen op een paar prachtige novemberdagen.

De komende dagen blijven cruciaal voor de exacte uitkomst van dit weerbeeld. Eén verschuiving van een hogedrukgebied kan al bepalen of Nederland te maken krijgt met vrieskou of juist met milde lucht van zee. Maar één ding is zeker: de winter klopt voorzichtig op de deur.

Wat vind jij van deze vroege kou-inval? Heb jij zin in sneeuw of liever nog een paar weken herfstzon? Praat mee op onze Facebookpagina en deel je mening!

Bron: Weer.nl